Δημοσίευση μελέτης με τίτλο: «Η μεταβλητότητα των δραστικών δόσεων της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας Β για την ανθρώπινη υγεία, από τη δεκαετία του 1980 έως το τέλος του 21ου αιώνα» στο περιοδικό Physiological Reviews της American Physiological Society.

Η ηλιακή υπεριώδης ακτινοβολία Β (UV-B) έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για την εξέλιξη της ζωής στη Γη. Πιθανές αλλαγές στα επίπεδά της μπορούν να επηρεάσουν την ανθρώπινη υγεία και τη λειτουργικότητα των οικοσυστημάτων. Η βέλτιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία UV-B εξαρτάται από διάφορους περιβαλλοντικούς και φυσιολογικούς παράγοντες που δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν με ακρίβεια (βλ. Σχήμα 1).

Σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Αμερικάνικο περιοδικό Physiological Reviews της American Physiological Society, μέλη της Ακαδημίας Αθηνών, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών και του Πανεπιστημίου της Πάτρας, με κύριο συγγραφέα τον Ακαδημαϊκό Καθηγητή κ. Χρήστο Ζερεφό, Γενικό Γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών, Επίτιμο Καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και Ομότιμο Καθηγητή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), παρουσιάζουν τη σημερινή γνώση γύρω από τις επιπτώσεις της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας Β (UV-B) στην ανθρώπινη υγεία.

Η μελέτη εξηγεί τους φυσικούς μηχανισμούς που ελέγχουν τα επίπεδα της ηλιακής ακτινοβολίας UV-B που φτάνει στην επιφάνεια της Γης, με ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο του όζοντος και τη σημασία του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ. Παρουσιάζει τις σημερινές τάσεις της ηλιακής ακτινοβολίας UV-B, και τέλος, προβάλλει τη μελλοντική εξέλιξη της ηλιακής ακτινοβολίας UV-B που βλάπτει το DNA, αποκαλύπτοντας τον κυρίαρχο ρόλο της κλιματικής αλλαγής στις μεταβολές της ηλιακής ακτινοβολίας UV-B μέσω των αλλαγών των νεφών. Η ανασκόπηση παρέχει ισχυρές ενδείξεις ότι παρά την επιτυχία του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ για την προστασία του στρώματος του όζοντος που μας προστατεύει από την επικίνδυνη ηλιακή ακτινοβολία UV-B, η μελλοντική εξέλιξη των επιπέδων της ηλιακής ακτινοβολίας UV-B στην επιφάνεια της Γης δεν είναι βέβαιη λόγω της εξελισσόμενης κλιματικής αλλαγής.

Για τη συγγραφή του άρθρου ανασκόπησης εργάστηκαν ο Ακαδημαϊκός Καθηγητής κ. Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, Επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, Επίτιμος Καθηγητής του ΑΠΘ και Ομότιμος Καθηγητής του ΕΚΠΑ, ο Ερευνητής Γ’ βαθμίδας του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών κ. Ηλίας Φουντουλάκης, ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ κ. Κωνσταντίνος Ελευθεράτος, και ο Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Ανδρέας Καζαντζίδης.

Το άρθρο ανασκόπησης των επιπτώσεων της ηλιακής ακτινοβολίας UV-B στην ανθρώπινη υγεία δημοσιεύτηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2023 στο περιοδικό Physiological Reviews (https://journals.physiology.org/doi/full/10.1152/physrev.00031.2022). Το εν λόγω περιοδικό κατατάσσεται πρώτο στον Τομέα της Φυσιολογίας βάσει διεθνών κατατάξεων και έχει συντελεστή βαρύτητας 46,5. Παρακολουθείστε τη σχετική ραδιοφωνική εκπομπή εδώ https://physrev.podbean.com/e/effects-of-climate-change-on-ozone-and-uv-b/.

Σχήμα 1. Αναπαράσταση των αλληλεπιδράσεων των αλλαγών των αερίων του θερμοκηπίου (GHGs) και των ουσιών που καταστρέφουν το όζον (ODSs) στο κλίμα και την ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία Β (UV-B) στην επιφάνεια της Γης. Οι αυξήσεις των ODSs στην ατμόσφαιρα οδηγούν σε καταστροφή του όζοντος στην στρατόσφαιρα και στην «τρύπα» του όζοντος. Η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των ODSs, συμβάλλοντας στη μείωση της καταστροφής του όζοντος και στην αποφυγή μεγάλων αυξήσεων της ηλιακής ακτινοβολίας UV-B που διαφορετικά θα είχαν συμβεί μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα. Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, υποξείδιο του αζώτου) αλλάζουν το κλίμα και τροποποιούν την ανάκαμψη του στρώματος του όζοντος που αναμένεται λόγω της μείωσης των ODSs. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα σύννεφα, τα αερολύματα κοντά στο έδαφος και την ανακλαστικότητα της επιφάνειας της Γης από το λιώσιμο των πάγων στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη. Ο συνδυασμός των αλλαγών στο όζον, στα αερολύματα, τα σύννεφα και την ανακλαστικότητα θα καθορίσουν τα μελλοντικά επίπεδα της ηλιακής ακτινοβολίας UV-B στην επιφάνεια της Γης.

Επισυνάπτεται η σχετική μελέτη.